تعیین محدوده سمّیت و غلظت نیمه کشندگی (lc50) اوژنول در ماهی بنی (barbus sharpeyi)

امروزه استفاده از گیاهان دارویی و جایگزینی آنها با مواد شیمیایی پرخطر در صنعت آبزی پروری رو به افزایش نهاده است. یکی از این داروهای گیاهی مورد استفاده عصاره گل میخک است که عمدتاً در صنعت آبزی پروری برای کاهش تنش، بیهوشی و آرام بخشی استفاده می گردد. اوژنول یک داروی گیاهیست که از عصاره گل میخک تهیه می شود. در این مطالعه محدوده سمّیت و غلظت نیمه کشندگی (lc50) داروی بیهوشی اوژنول بر روی ماهی بنی sharpeyi barbus مورد مطالعه قرار گرفته است. برای انجام این مطالعه، تعداد 735 عدد بچه ماهی انگشت قد بنی با وزن متوسط 1 ± 5 گرم از مرکز تکثیر و پرورش شهید ملکی اهواز به طور تصادفی صید و به دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر (آزمایشگاه شیلات) منتقل گردید. بعد از سپری شدن دوره سازش پذیری، بچه ماهیان انگشت قد بنی در معرض غلظت های مختلف (10، 20، 30، 40، 50، 100، 150 و 200 میلی گرم در لیتر قرار گرفتند و تغییرات رفتاری و تلفات در زمان های 0، 1، 12، 24، 48، 72 و 96 ساعت پس از بیهوشی ثبت و محدوده سمّیت و غلظت نیمه کشندگی(lc50) تعیین گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که غلظت 1 میلی گرم در لیتر، بهترین غلظت برای آرام بخشی و غلظت 40 میلی گرم در لیتر، بهترین غلظت برای القای بیهوشی در این گونه می باشد. همچنین غلظت 200 میلی گرم در لیتر، غلظت بسیار سمّی در این گونه مشخص گردید. براساس تحلیل های آماری، غلظت نیمه کشندگی 48 ساعته اوژنول  76/1 ± 61/22 میلی گرم در لیتر می باشد که این مقدار نشان دهنده سمّیت متوسط اوژنول در این گونه می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق حکایت از آن دارد که اوژنول می تواند در صنعت آبزی پروری ماهیان بومی به عنوان جایگزین مناسب داروی بیهوشی ms222 مورد استفاده قرار گیرد.